Πληροφορίες για το αγριόγιδο

ΑΓΡΙΟΓΙΔΟ (Rupicapra rupicapra balcanica)

Tο αγριόγιδο που ζει στην Ελλάδα ανήκει στο υποείδος Rupicapra rupicapra balcanica και είναι ένα από τα απειλούμενα ζώα της βαλκανικής χερσονήσου.

Ένα από τα χαρακτηριστικά του γνωρίσματα είναι τα όρθια κέρατα με κυρτές απολήξεις. Το τρίχωμά του σώματός του από καφέ ανοιχτό το καλοκαίρι μετατρέπεται σε σκούρο καφέ το χειμώνα ενώ στο λευκό κεφάλι φέρει δυο σκούρες πλευρικές λωρίδες.

Το βάρος του κυμαίνεται από 28 έως 45 κιλά και υπό φυσιολογικές συνθήκες ζει από 15 έως 20 χρόνια.

Ιδανικός βιότοπος για το αγριόγιδο είναι οι απότομες δασωμένες πλαγιές που καταλήγουν σε απόκρημνες κορυφές.

Το αγριόγιδο σήμερα ζει σε επτά διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές της Ελλάδας:

Βόρεια Πίνδος, Κεντρική-Νότια Πίνδος, Στερεά Ελλάδα, Όλυμπος, Ροδόπη, Τζένα-Πίνοβο και Νεμέρτσικα.

Στις παραπάνω περιοχές το είδος συγκεντρώνει 19 πληθυσμιακές ομάδες, οι οποίες συνολικά αριθμούν περίπου 700 άτομα. Το είδος θεωρείται σπάνιο, ακόμη και στις περιοχές που συγκεντρώνει τις υψηλότερες πληθυσμιακές πυκνότητες για τα ελληνικά δεδομένα. Οι πληθυσμοί δεν επικοινωνούν μεταξύ τους, σχεδόν, σε όλες τις περιοχές.

Το αγριόγιδο τρέφεται κυρίως με διάφορα ποώδη φυτά αλλά συμπληρωματικά και με φύλλα, κλαδάκια δέντρων και λειχήνες.

Ζευγαρώνει τους φθινοπωρινούς μήνες και γεννά ένα ή σπανιότερα δύο μικρά το Μάϊο.

Τα αρσενικά εγκαταλείπουν το κοπάδι της μητέρας τους σε ηλικία 2-3 χρόνων. Στην ηλικία των 8-9 ετών, που συμπίπτει με την έναρξη της αναπαραγωγικής ηλικίας. εγκαθίστανται στη δική τους επικράτεια. Ζουν μεμονωμένα εκτός από την περίοδο της αναπαραγωγής οπότε προσεγγίζουν τα θηλυκά της επικράτειάς τους.

Τα θηλυκά με τα μικρά τους σχηματίζουν κοπάδια. Στην Ελλάδα, τα κοπάδια αυτά αποτελούνται συνήθως από 5 ως 15 άτομα (σπάνια ως 30) ενώ σε άλλες χώρες και σε περιοχές με υψηλή πληθυσμιακή πυκνότητα δεν αποκλείεται να ξεπεράσουν και τα 100 άτομα στο ίδιο κοπάδι.

Το μεγαλύτερο μέγεθος των κοπαδιών παρατηρείται στο τέλος του καλοκαιριού και στην αρχή του φθινοπώρου. Την εποχή αυτή και ως το τέλος του φθινοπώρου, απαντώνται στις ψηλότερες υψομετρικά περιοχές  του βιοτόπου τους ενώ το χειμώνα κατεβαίνουν στις απόκρημνες δασωμένες πλαγιές. Μετά την άνοιξη και καθώς το χιόνι λειώνει, τα αγριόγιδα σταδιακά ανεβαίνουν ολοένα και ψηλότερα.

Είναι το μοναδικό άγριο οπληφόρο που απαντάται σε μόνιμη βάση στις απόκρημνες πλαγιές, ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες στα μεγάλα υψόμετρα και πάνω από τα όρια των δασών.

Διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην τροφική αλυσίδα.

Το αγριόγιδο, σύμφωνα με την ελληνική Νομοθεσία, αποτελεί προστατευόμενο είδος και το κυνήγι του απαγορεύεται σε όλη την ελληνική επικράτεια. Επίσης, περιλαμβάνεται στην κατηγορία «Σπάνια» του Κόκκινου Βιβλίου των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας.

Οι σημερινές απειλές ανά ζωτικό πυρήνα εξάπλωσης του είδους είναι:

• Το παράνομο κυνήγι
• Η χάραξη των ορίων Καταφυγίων Άγριας Ζωής χωρίς να λαμβάνονται υπόψη δεδομένα για την εξάπλωση και χρήση του χώρου  από το αγριόγιδο.
• Η απουσία φύλαξης-επιτήρησης στο βιότοπο από κρατικές υπηρεσίες ή άλλους φορείς
• Η διάνοιξη δασικών και ορεινών δρόμων
• Η ενόχληση από κοπάδια κτηνοτροφικών ζώων
• Η ενόχληση από επισκέπτες
• Η δόμηση κοντά ή μέσα στο βιότοπο
• Οι διάσπαρτες, απομονωμένες και μικρές αριθμητικά πληθυσμιακές ομάδες αγριόγιδων οι οποίες δεν επικοινωνούν μεταξύ τους.

ΤΟ ΑΓΡΙΟΓΙΔΟ ΣΤΟ ΓΡΑΜΜΟ

Σύμφωνα με την Περιβαλλοντική Μελέτη που πραγματοποιήθηκε από τον ΑΡΚΤΟΥΡΟ στο πλαίσιο της δράσης «Παρακολούθηση ειδών της πανίδας του Γράμμου», ο πληθυσμός του αγριόγιδου στην περιοχή είναι γύρω στα 50 άτομα δηλαδή περίπου το 1/12 του συνολικού πληθυσμού του αγριόγιδου της Ελλάδας.

Η έρευνα απέδειξε:

• Στασιμότητα στην εξάπλωση του είδους
• Χαμηλούς πληθυσμιακούς αριθμούς σε σχέση με τη φέρουσα ικανότητα της περιοχής.

Οι προτάσεις που διατυπώνονται είναι:

• Περιορισμός της κυνηγετικής δραστηριότητας και άλλων ανθρώπινων δραστηριοτήτων (βόσκηση, ορειβασία, αθλητικές πτήσεις κ.ά.) στους βασικούς πυρήνες διαβίωσης του αγριόγιδου
• Φύλαξη και επιτήρηση των βιοτόπων
• Καμία διάνοιξη νέων δρόμων στους βιοτόπους του είδους
• Εποχικός αποκλεισμός της χρήσης συγκεκριμένων δρόμων ή οδηγούν σε κρίσιμα για το είδος σημεία του βιοτόπου του
• Εξασφάλιση της φυσικής επικοινωνίας των πληθυσμών
• Σύνταξη Εθνικού Σχεδίου Δράσης για το αγριόγιδο και συνεχής παρακολούθηση των πληθυσμών του.

Τα στοιχεία προέρχονται από μελέτη που εκπόνησε ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ με τίτλο «Παρακολούθηση των ειδών της πανίδας του Γράμμου». Το τμήμα της μελέτης για τα οπληφόρα εκπονήθηκε από τον κ. Χ. Παπαϊωάννου, βιολόγο και επιστημονικό συνεργάτη του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ.